It's Music? And Television? All at once?! Oh my!

Καλά ε, είπαμε ότι το καλοκαίρι τα πάντα στην Ελλάδα κατεβάζουν ταχύτητα και κυλούν πιο νωχελικά, περπατάμε στη σκιά και πίνουμε πολύ νερό, και δεν τρέχουμε για να μην ιδρώσουμε και μυρίζει άσχημα το βαγόνι στο μετρό, αλλά αυτό καταντάει γελοίο: έχω να ποστάρω από το Μάιο. Απαράδεκτο, γιατί από τότε που σταμάτησα να γράφω δεν έχω σχεδόν τι να διαβάσω πια.

Και δεν είναι να πεις ότι δεν είχα και πράγματα που άξιζαν της προσοχής μου όλο το καλοκαίρι: από το San Diego Comic-Con και την ανακοίνωση των Eisners στην τελευταία συμμετοχή της Almudena Cid στους Ολυμπιακούς Αγώνες, από την προσωρινή μετατροπή της Σαντορίνης σε σκηνικό ταινίας του Eli Roth στην επίσης κινηματογραφική επανεμφάνιση του Radovan Karadzic, από το doping της Φανής Χαλκιά στην επιστροφή του Beverly Hills 90210 στις ελληνικές οθόνες (κι από Σεπτέμβριο και στις αμερικανικές σε νέα έκδοση, χε), κι από τη βδομάδα που πέρασα στην Κωνσταντινούπολη στο OMFG ΤΕΛΕΙΟ Dark Knight του Christopher Nolan, όσο να ‘ναι έγιναν κανα δυο πράγματα. Κι αν αναρωτιέται κανείς πώς συνδέονται όλα τα παραπάνω μεταξύ τους, ε τι να σας πω, δεν έχω εγώ το πρόβλημα. Να το κοιτάξετε.

Δεδομένου ότι ο νο. 1 λόγος να ξαναρχίσει κανείς να πατάει πλήκτρα τυχαία ελπίζοντας ότι κάτι θα βγει στο τέλος – ο οποίος μπορεί να είναι μπούτια, ή μπορεί και όχι – δεν είναι άμεσα διαθέσιμος, μπορούμε να περάσουμε σε κάτι άλλο. Κάτι φρέσκο και νεανικό (γιατί όποτε κάποιος αναφέρει αυτή τη φράση μου έρχονται ιστοί αράχνης και γραμμόφωνα στο μυαλό;).

Φρέσκο; Νεανικό; Why, I might as well be talkin’ ‘bout MTV, son!

Όσοι είχατε προσέξει την ύπαρξη του Smart στις τηλεοπτικές σας συχνότητες (ξέρετε μωρέ, το μουσικό κανάλι που έβαζε τα ενδιαφέροντα video clips), θα είχατε παρατηρήσει την ύπαρξη μιας αντίστροφης μέτρησης τις τελευταίες μέρες. Χθες το βράδυ λοιπόν, πέντε λεπτά πριν τα μεσάνυχτα και υπό τους ήχους του No Leaf Clover των Metallica, το Smart έριξε την αυλαία του. Οι Metallica έπαιξαν τις τελευταίες τους νότες για να περάσουμε σ’ ένα αποχαιρετιστήριο μήνυμα εκ μέρους του καναλιού, και μετά σε μια αντίστροφη μέτρηση των δέκα τελευταίων δευτερολέπτων. Και μετά, ήχοι, χρώματα, μουσικές, και διεθνείς και ντόπιοι καλλιτέχνες να μας πληροφορούν ότι we’re watching MTV Greece. Ναι, σήμερα το πρωί, 1 Σεπτεμβρίου 2008, ώρα 00:00 ακριβώς, 27 χρόνια και ένα μήνα από το ντεμπούτο του μητρικού του καναλιού, το MTV Greece ξεκίνησε να εκπέμπει στην ταλαίπωρη και διψασμένη για μουσική (;) Ελλάδα. Ξεκινώντας με ένα πρόσφατο live των Red Hot Chili Peppers (η πρώτη εντύπωση είναι το παν, και δεν μπορείς να κάνεις λάθος με live Peppers), και μετά ενημερώνοντάς μας για τις τελευταίες εξελίξεις του MTV Search για παρουσιαστές των εκπομπών του, περάσαμε φυσικά στα clips. Τα οποία clips είναι... εμ. Φτάνει μια ματιά για να συνειδητοποιήσω ότι πολύ λίγα πράγματα από αυτά που έχει να δώσει το MTV και γενικά το μουσικό mainstream με ενδιαφέρουν πια. Business as usual εδώ λοιπόν.

Το ερώτημα βέβαια είναι, ποιον νοιάζει αυτό το πράγμα σήμερα; Θυμάμαι ακόμα τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν το θαύμα της δορυφορικής τηλεόρασης έφτασε στη μικρή μου πόλη (πριν τα ελληνικά ιδιωτικά, σημειωτέον), και το υπερθέαμα του αμερικανικού MTV ξεδιπλώθηκε μπροστά στα έκπληκτα παιδικά μου μάτια. Music Television, ένα κανάλι που έπαιζε video clips όλη τη μέρα, με τα παράξενα σήματα του καναλιού ανάμεσα στις εκπομπές που έβριθαν από σουρεαλισμό και αναρχία (ναι, ακόμα και τότε). Δεν υπήρχε τίποτα παρόμοιο ως τότε, ούτε και θα εμφανιζόταν αργότερα, όχι με τη μορφή αυτή τουλάχιστον. Από τους παρουσιαστές, στους καλλιτέχνες που έβλεπες για πρώτη φορά στα video clips που πλέον σήμερα έχουμε δει χιλιάδες φορές (ακόμα θυμάμαι πόσο με φρίκαρε ο γέρος στο Enter Sandman), στο δίδυμο των Beavis και Butthead, όλα ήταν ένας κόσμος που περίμενες να εξερευνήσεις, και ταυτόχρονα, ειδικά στη μικρή μου πόλη, ήταν η καλύτερη πηγή για να ανακαλύψεις νέα μουσική και καλλιτέχνες αλλά και να κρατάς επαφή με αυτούς που ήδη σου άρεσαν.

Και μετά ο κόσμος άλλαξε.

Το «επαναστατικό» κι «αναρχικό» MTV άρχισε να αυτολογοκρίνεται, ενώ τα μεγάλα κεφάλια της μουσικής βιομηχανίας προσπάθησαν να το φέρουν στα μέτρα τους και υπό τον έλεγχό τους, συνειδητοποιώντας ότι «έχασαν το τραίνο» επειδή δε χρέωναν τα εκατομμύρια που μπορούσαν για να παίζει το κανάλι τα video των καλλιτεχνών τους. Επιλέγοντας, για κάποιο λόγο που δε θα μάθουμε μάλλον ποτέ, να αγνοήσουν παντελώς το γεγονός ότι το MTV έπαιζε βασικό ρόλο στη διαμόρφωση του γούστου του κοινού και οδηγώντας σε μεγάλο μέρος των πωλήσεων από τις οποίες εξαρτιόταν η ύπαρξη της βιομηχανίας.

Ταυτόχρονα, η ίδια η μουσική άρχισε να αλλάζει χαρακτήρα, οι fans του καναλιού που είχαν συνηθίσει σε μια άλλη εποχή δεν μπορούσαν πλέον να συνεχίσουν μαζί του, με την έμφαση που δινόταν στην pop/r’n’b κατεύθυνση που έδειχναν τα μεγάλα labels.

Κι ύστερα ήρθε το Internet... το οποίο έμελλε να αλλάξει όλα τα δεδομένα, σε τέτοιο βαθμό που η βιομηχανία ακόμη δεν έχει πάρει χαμπάρι τι γίνεται. Ξαφνικά η μουσική σε όλες της τις μορφές , είτε video clips είτε albums είτε απλά τραγούδια ήταν διαθέσιμη παντού και σε όλους, είτε βρίσκονταν στη Νέα Υόρκη είτε στη μικρή μου πόλη. Για όποιον ήθελε, εντελώς δωρεάν, για να φτάσουμε αυτή τη στιγμή στο σημείο να κυκλοφορεί στα αυτιά του κοινού περισσότερη μουσική από ποτέ, με ασύγκριτη ευκολία αλλά και απαράμιλλη ποικιλία, και νέα μοντέλα αγοράς να ξεπετιούνται από παντού, είτε μιλάμε για υπηρεσίες όπως το iTunes είτε για πρωτοβουλίες καλλιτεχνών να διαθέτουν τη μουσική τους δικτυακά όπως οι Radiohead και οι Nine Inch Nails. Και πού βρίσκεται το MTV τώρα; Βρίσκεται στο σημείο να προβάλλει κατά πλειοψηφία reality προγράμματα και «νεανικές» εκπομπές (να’την πάλι αυτή η λέξη), και το χρόνο που απομένει τον δίνει στη μουσική.

Καθόλου παράξενο βέβαια, αν σκεφτούμε ότι το κυριότερο που έφερε το Internet και οδήγησε τόσο τη μουσική βιομηχανία στην απόγνωση, αλλά και έστρεψε το MTV να προβάλλει Sweet Sixteen και The Hills, είναι η δύναμη της λαϊκής έκφρασης. Ναι, όσο κι αν ακούγεται σαν φράση από πορεία της ΚΝΕ, το Internet έδωσε στο μέσο οπαδό της μουσικής τη δική του φωνή, βήμα για να την κάνει να ακουστεί και κόσμο να την ακούσει. Τα message boards, τα sites, τα blogs, όλα αυτά έγιναν το νέο μέσο που ανεβάζει ή ρίχνει καλλιτέχνες, είναι το μέρος που ο οπαδός θα επισκεφθεί για να μάθει, να ακούσει και να εκφράσει άποψη. Και εκεί είναι που θα διαμορφωθεί το consensus για το αν ένας δίσκος ή ένας καλλιτέχνης αξίζει τον κόπο ή όχι. Πλέον δεν έχει σημασία πόσα θα δώσει το label σου στο marketing, αν το Internet, δηλαδή το κοινό σου, στραφεί εναντίον σου, δεν έχεις ελπίδα.

Οι δε νέοι καλλιτέχνες, που κάποτε άνοιγαν σαμπάνιες αν κατάφερναν να βγάλουν video στο MTV, πλέον έχουν χίλια δυο μέρη απ’ όπου μπορεί η μουσική τους να φτάσει στον κόσμο. Με μια μόνο βόλτα στο MySpace μπορείς να ανακαλύψεις πιο πολλούς νέους καλλιτέχνες απ’ ό,τι αν παρακολουθείς ένα μήνα MTV, και αυτοί οι μουσικοί που θα τα καταφέρουν, τα καταφέρνουν επειδή το Internet αποφάσισε ότι η δουλειά τους έχει ποιότητα και αρέσει, και όχι επειδή ένα κανάλι σου τους πετάει στη μάπα 9 φορές την ημέρα.

Πού αφήνει λοιπόν όλη αυτή η κατάσταση το ελληνικό MTV; Πέρα από το γεγονός ότι έφτασε με περίπου 10 χρόνια καθυστέρηση, το οποίο παραβλέπουμε λόγω των γενικότερων δεδομένων της ελληνικής τηλεόρασης, η πορεία του θα εξαρτηθεί από το πώς θα διαμορφωθούν οι εγχώριες εκπομπές του (αν και δεν ξέρω κατά πόσο με γεμίζει αισιοδοξία το γεγονός ότι κυριολεκτικά θα πάρουν κόσμο από το δρόμο για να παρουσιάσει κάποιες απ’ αυτές), αλλά και το πώς θα market-αριστεί στο κοινό στο οποίο απευθύνεται. Ναι, έχει το brand, αλλά πόσα σημαίνει αυτό το brand σήμερα για κάποιον που στα χρυσά χρόνια του MTV αλλά και της αναλογικής μουσικής ήταν αγέννητος; Τα cool γραφικά και τα παρανοϊκά σήματα που κάποτε ήταν σήματα κατατεθέντα και μας έπαιρναν τα εφηβικά μυαλά τώρα είναι μάλλον συνηθισμένα και παρωχημένα. Θα μπορέσει να πειστεί η πιτσιρικαρία που παρακολουθεί Mad (όσοι τέλος πάντων το παρακολουθούν) να γυρίσει στη συχνότητα του πρώτου διδάξαντα; Ή θα αδιαφορήσει παντελώς και θα κατευθυνθεί στο ανοιχτό laptop της, όπου θα έχει μόλις κατέβει το καινούριο single της Katy Perry;