Πού πάνε οι σχέσεις που δεν άντεξαν; Στο μουσείο.

Μου αρέσουν τα μουσεία. Δεν ανήκω σε αυτούς που, μόλις φτάνουν σε κάποιο ξένο μέρος, τρέμουν τον αναπόφευκτο εγκλεισμό στο τεράστιο, βαρετό κτίριο με τα ακόμη πιο βαρετά εκθέματα ή γκρινιάζουν προκαταβολικά για τα πόδια τους που θα πονέσουν, τριγυρνώντας πάνω-κάτω στους σιωπηλούς διαδρόμους. Μπορώ να κυκλοφορώ μέσα τους για ώρες, είτε περιεργαζόμενος κάθε έκθεμα με προσοχή είτε απλώς θαυμάζοντάς το για λίγο καθώς περνάω από μπροστά του, αφήνοντας την συνολική ατμόσφαιρα του χώρου να με διαπεράσει.

Τα μουσεία με συνάρπαζαν πάντοτε - αναμφίβολα αυτό έχει να κάνει με την αγάπη που έχω για την ιστορία, την επιθυμία που έχω να μαθαίνω πράγματα για το παρελθόν ενός τόπου, τον τρόπο ζωής και σκέψης των κατοίκων του, τα όνειρα και τους φόβους που εμπνέουν την τέχνη του, αλλά και τις σύγχρονες ανησυχίες του. Το κάθε έκθεμα, ανεξάρτητα από την καλλιτεχνική ή ιστορική του αξία, έχει αιχμαλωτίσει μια στιγμή στο χρόνο, ένα μικρό κομμάτι από ένα τεράστιο παζλ, του οποίου η εικόνα ξεκαθαρίζει όσα περισσότερα κομμάτια ανακαλύπτεις, σαν μια χρονοκάψουλα της οποίας τα περιεχόμενα ξεθάβεις σιγά-σιγά.

Αυτό, βέβαια, όταν δεν είναι βαρετά του θανατά, ίδια μεταξύ τους ή εντελώς αταίριαστα με τον τόπο στον οποίο βρίσκονται. Όσο κι αν μ'αρέσει να βρίσκομαι σε μουσεία, δεν πρόκειται να πάω να δω αρχαία ελληνικά ευρήματα σε μουσείο στην Ακτή Ελεφαντοστού (εκτός κι αν τα βρήκαν εκεί! Νταν νταν ντααααααν!!!), ούτε γκαλερί του Ντεγκά στο Grand Canyon. Και τέτοια παραδείγματα υπάρχουν, βέβαια, πολλά - αλλά μέσα στα οκτώ μουσεία που θα πάω, τα δύο ας είναι και απογοήτευση.

Στο υπόλοιπο ποσοστό, καμμιά φορά κάνουν την εμφάνισή τους πράγματα τα οποία δεν θα φανταζόσουν ποτέ ότι θα μπορούσαν να γίνουν μουσεία. Κι ένα από αυτά συνάντησα, εντελώς κατά τύχη, στις αρχές Αυγούστου, περπατώντας στα στενά του Ζάγκρεμπ. Ήταν αυτό:

Το Μουσείο των Αποτυχημένων Σχέσεων δεν το είχα ακούσει ποτέ στη ζωή μου. Έχει κερδίσει το βραβείο Kenneth Hudson για το πιο ευρηματικό μουσείο της Ευρώπης, βραβείο το οποίο επίσης αγνοούσα, αλλά μου έδωσε το έναυσμα να μάθω για τον Kenneth Hudson, τουλάχιστον. Και τέλος πάντων, πρόκειται για ένα από τα πιο παράξενα, αλλά και πιο συγκινητικά μουσεία που έχω δει στη ζωή μου.

Τα εκθέματά του είναι ακριβώς αυτό που περιγράφει το όνομά του: απομεινάρια από σχέσεις μεταξύ ανθρώπων από όλο τον κόσμο, οι οποίες για τον ένα ή τον άλλο λόγο, απέτυχαν. Το μουσείο καλεί οποιονδήποτε να στείλει το δικό του αντικείμενο από μια αποτυχημένη του σχέση, μαζί με μια περιγραφή του αντικειμένου ή της σχέσης. Ενθύμια και γράμματα μοιράζονται το χώρο με παλιά μπλουζάκια, λεξικά που επιχείρησαν να γεφυρώσουν χάσματα γλωσσών, νυφικά που δεν χρησιμοποιήθηκαν, ακόμα και ερωτικά αξεσουάρ που χάλασαν μια σχέση ή απλώς έδωσαν μια μικρή παράταση ζωής σε μια άλλη, καταδικασμένη.

Ποτέ δε θα σκεφτόμουν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει μουσείο, αλλά στην πραγματικότητα, είναι ιδανικό: το κάθε έκθεμα διηγείται τη δική του, μικρή ιστορία και παράλληλα αντικατοπτρίζει τις συνθήκες ζωής, τις αντιλήψεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων στους οποίους ανήκε. Η ερωτική εξομολόγηση του αγοριού προς το κορίτσι, καθώς οι οικογένειές τους προσπαθούσαν να διαφύγουν από το φλεγόμενο Σαράγεβο, η οποία δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει στην παραλήπτη, το κατσαρολάκι στο οποίο ο άντρας ήλπιζε ότι η καλή του θα του ζυμώσει ψωμί α λα Mira Furlan στο Beauty of Sin (αναγκάζοντάς τη να συγκριθεί με την πάλαι ποτέ Κροάτισσα καλοννή), το τελευταίο ποιήμα του συζύγου που πέθανε από καρκίνο αφήνοντας πίσω του γυναίκα και παιδί, το ψεύτικο ζευγάρι στήθη που ο άντρας ανάγκασε τη γυναίκα του να φοράει στο σεξ, επειδή κατά τη γνώμη του δεν ήταν αρκετά προικισμένη, το κομμάτι από το τζάμι που έσπασε σε μια στιγμή οργής.

Κανένα από αυτά τα αντικείμενα δεν θα πουληθεί σε κάποια γκαλερί για εκατομμύρια δολλάρια, ούτε θα βρει το δρόμο του προς τις προθήκες κάποιου πάμπλουτου συλλέκτη. Αλλά το καθένα από αυτά έχει αιχμαλωτίσει την δική του στιγμή στο χρόνο, όταν τα όνειρα και οι ελπίδες δυο ανθρώπων συναντήθηκαν και για λίγο, δέθηκαν μεταξύ τους για να φτιάξουν ένα σύνολο πιο δυνατό από τα μεμονωμένα συστατικά του. Πριν... ε, βασικά, πριν συμβεί η ζωή. Πριν η πραγματικότητα, οι ανασφάλειες, η αρρώστια, ξανατραβήξουν την κλωστή, λύνοντας τον κόμπο και χωρίζοντας ξανά τα νήματα. Έχουν αιχμαλωτίσει μια στιγμή στο χρόνο, μικρά κομμάτια από ένα τεράστιο παζλ, που δεν θα είναι ποτέ ξανά ολόκληρο.